Gearbox shimmen

In dit artikel leer je je gearbox perfect shimmen! Shimmen is gebaseerd op het principe dat je zoveel mogelijk contact maakt met je tanden van je tandwielen, maar dan zo dat er verder geen frictie of “rubbing” ontstaat tussen de verschillende tandwielen. Het klinkt natuurlijk redelijk simpel, maar is veel gecompliceerder dan het op het eerste gezicht lijkt.

Op dit moment worden er twee verschillende methoden gehanteerd om de boel te shimmen. De oudste manier heet de “Spur gear methode.” Zoals de naam al doet vermoeden, begin je met de Spur Gear en deze shim je zodat hij net de zijden van de gearbox niet raakt en dan shim je de rest zo dat alles vrij draait. Er is helaas een probleem met deze methode omdat deze er voor zorgt dat je niet de juiste afstelling krijgt met het contact tussen de Pinion gear en de Bevel Gear. Daardoor onstaat soms de mogelijkheid dat er meer slijtage zit op zowel de Bevel als de Pinion. Maar over het algemeen voor standaard setups is dit helemaal geen probleem omdat toch nog genoeg tanden met elkaar contact maken en het dan toch niet je gearbox sloopt. Al moet er wel bij vermeld worden dat bij extreme setups (high torque of High Speed) dit het verschil kan zijn tussen een zalig of gesloopt apparaat.

De manier die wij nu gaan behandelen is de “Bevel Gear methode.” En zoals je waarschijnlijk zelf al wel bedacht hebt, beginnen we hier bij de “Bevel Gear” in plaats van met de de “Spur Gear.” Doordat wij de Bevel Gear als eerste aanpakken in hoogte, kunnen we zeker zijn dat nu de Pinion Gear nu wel uitgelijnd word met de Bevel Gear.

Waarom moet ik mijn gearbox perfect shimmen?

Het shimmen van je gearbox voorkomt overmatige stress op je motor en het verlengt de levensduur van je gearbox. Omdat de meeste standaard apparaten zelden tot nooit goed geshimmed zijn, kunnen gears langs elkaar draaien waardoor ze schade veroorzaken aan zichzelf en in de gearbox. Dus als je je gearbox goed geshimmed hebt, word deze efficiënter, de motor hoeft minder hard te werken, je batterij gaat langer mee en je kan zelfs een hogere RPS krijgen.

Het “shimmen” van je gearbox

Eerst het volgende:

Hier zien we alle engelse benamingen van de onderdelen zoals deze meestal in het airsoftwereldje gebruikt worden. Nou ja… bijna alle onderdelen. De gearbox is in dit geval een Versie 3 gearbox, te herkennen aan de motorcage en komt in dit geval uit een G36. Links zien we de benamingen van de tandwielen die we in dit geval belang zijn voor de shimming, n.l. Sector Gear, Spur Gear, Bevel Gear en de Pinion Gear. De sector gear is het grote tandwiel in het midden wat contact maakt met de zuiger/piston en de Pinion gear is degene die aan de motor zit.

Voor deze handleiding gaan we tot in tegenstelling van het plaatje hierboven gebruik maken van een Versie 2 Gearbox uit een G&G Combat Machine. Uit deze gearbox hebben we alle extra onderdelen van de pneumatische blowback verwijderd, zodat hij eruit ziet als een standaard Versie 2 gearbox, zoals je die over het algemeen tegenkomt in elk ander merk met een V2 gearbox.

Wanneer al het vet is verwijderd, Dan houden we alleen nog de shell over en de bushings. Let op, kijk goed hoe beide delen van de shell eruit zien, want als we door deze handleiding heen gaan kan het zijn dat is soms niet vermeld aan welke zijde we bezig zijn.

Het is niet perse nodig om onder de bevel door te kunnen kijken zoals in het laatste plaatje, maar het is eigenlijk bedoeld om het wat duidelijker te maken.

Nu komt het moeilijkste gedeelte en gelijk ook het meest cruciale.

Als je aan de motorstelwiel draait(of er een spacer tussen plaatst), verplaatst de motor op of neer, en daarmee verplaats je ook de pinion op en neer. Nu is het zaak dat je de motor zo weet te plaatsen dat deze het meeste contact gaat maken met de bevel gear, daarna ga je de bevel voorzien, of verwijderen van de shims zodat deze ook optimaal contact maakt.

Dus als de gearbox plat ligt, dan verschuif je langzaam de tandwielen boven de tanden van de bevel, en dan verhoog of verlaag je de bevel zo dat deze zo veel mogelijk contact maakt met de pinion gear van de motor, zonder dat deze de gear omhoog drukt en dus frictie gaat veroorzaken. Frictie kan tenslotte je gears slopen. Het is een vervelend langzaam karweitje maar zorgt voor de beste resultaten.

Als eerste gaan we de pistolgrip bevestigen aan de onderste shell van je gearbox en installeren we de motor. Stel de motor op de eerder besproken manier af. Het is heel lastig om hier foto’s van te maken, dus je zal het helaas moeten doen met de volgende foto’s, welke laten zien hoe het eruit zou moeten zien. Zorg ervoor dat je bevel recht zit en niet weggedrukt word onder een hoek. Hij moet evenwijdig blijven aan de shell. Je gaat net zoveel shims bijvoegen of verwijderen totdat hij perfect in lijn is met je pinion en de tanden perfect in elkaar aansluiten.Een kleine waarschuwing, dit kan betekenen dat je soms met enige regelmaat je pistolgrip zal moeten verwijderen om het goed te krijgen, maar ook hier geldt, geduld is een schone zaak en word zeker beloond.

Laten we beginnen met de plaatjes.

Zie hier hoe de pinion perfect contact maakt met de tanden van de bevel. De tanden grijpen in elkaar zonder dat er spanning op de bevel staat.

Nu dat we deze cruciale stap hebben overleefd, is het eigenlijk nog een kwestie van de ruimte aan de bovenkant opvullen met shims zodat de loze ruimte is opgevuld. Hiervoor dien je de motor en de pistolgrip eerst te verwijderen omdat deze in de weg zitten met het open en dicht doen van de gearbox shells.

Nu gaan we de gearbox sluiten.

Zoals je ziet is de bevel gear als enige in de gearbox. Voor de rest zou hij volledig leeg moeten zijn. Nu gaan we de gearbox dicht draaien met een paar schroefjes rond de gear en draai ze aan. Je hoeft niet alle schroeven erin te draaien.

Gebruik nu iets puntigs zoals een klein schroevendraaiertje, en druk op de as van de bevel gear. In de meest ideale situatie zou er totaal geen beweging in moeten zitten, maar niemand is perfect dus ietsiepietsie speling mag. Onthoud dat het is beter om een heel klein beetje speling te hebben dan te strak shimmen. Hij zou een klein beetje op en neer moeten kunnen bewegen. Een manier die ik zelf makkelijk vind is, om met een vinger tegen de bushing aan te drukken van de andere kant en dan de gear ietsjes omhoog te drukken en dan helemaal naar boven, om zo te voelen hoever de gear beweegt. Dat geeft met dan ruwweg een idee hoeveel shims ertussen moeten aan de bovenkant van de gear. Onthoud, we hadden de onderkant al voorzien van een shim, dus die kant hoeft niet meer. Een kleine test is om een kleine schroevendraaier te gebruiken en daarmee de bevel een kleine draai te geven. Als je dan de gear vrij ziet draaien zonder dat de gear op en neer gaat en de gearbox dichtgeschroefd is, dan kan je door naar de volgende stap. Als dit niet het geval is of hij loopt aan dan zal er een shim bij of af moeten en herhaal je de test. Maar maak het niet te strak!

Nu de Bevel netjes geshimmed is, en verwaarloosbaar op en neer beweegt wanneer je er wat druk op uitoefent, is het tijd om door te gaan met de volgende stap, de Spur gear.

Dan hebben we hier de spur gear. Let op, we willen de spur hoog genoeg hebben zodat we de andere bushings en de gearbox shell niet raken, omdat er anders flinke schade kan onstaan in je gearbox. Zodra de Spur geen contact meer maakt, plaats je de Spur omgekeerd op de andere shell waar je bevel al zit zoals op het volgende plaatje.

Nu shim je de Spur zo aan de onderkant, dat deze perfect met zijn tanden in de Bevel gear valt. Maar let op dat de vlakke gedeelten van de gears elkaar absoluut niet raken! Omdat dit weer frictie veroorzaakt en dat willen we absoluut niet!

De ruimte tussen de gears hoeft niet zichtbaar te zijn, maar het helpt om te controleren dat ze elkaar niet raken. G&G’s spur gears zijn erg dun, en daardoor is het relatief makkelijk om de ruimte stussen de gears waar te nemen in vergelijking tot andere merken gearboxen. Zodra de Spur genoeg hoogte heeft en niet de Bevelgear raakt op de ongewenste plekken, gaan we de gearbox weer sluiten. Schroef deze weer rond de gears vast en kijk hoeveel shims er weer nodig zijn om te voorkomen dat de gear op en neer kan bewegen zoals bij de Bevel eerder.

LET OP! We willen het contact behouden tussen de tandwielen, dus niks aan de andere kant weghalen, omdat dan de tandwielen elkaar kunnen raken op de plekken die we niet willen.

Let op! Het is beter om de Spur iets losser te hebben zitten dan te strak. En zoals bij de Bevel gear, geeft je de spur even een slinger en je gears zouden ook nu soepel moeten kunnen draaien. Als dit niet het geval is, zitten ze of te strak of ze maken ergens frictie.

Om de Sectorgear te kunnen doen, draaien we de gearbox weer om zodat hij open ligt zoals op het volgende plaatje.

De Sector gear heeft meer plaatsen waar deze contact kan maken, maar zoals de andere gears gaan we deze zo aanpassen dat er maximaal contact gemaakt word met de vertanding, zonder dat we contact maken met de rest van de punten waar we dat niet willen. Ook zit er een extra pinnetje waar we geen contact mee willen maken zoals op het volgende plaatje.

Zoals je kan zien aan de schaduw in het bovenstaande plaatje, zie je een minimale ruimte tussen de Sector en de Spur gear. Hiermee komt gelijk een klein valkuiltje tevoorschijn, want we willen in tegenstelling tot de Bevel en de Spur juist wel nog wat speelruimte hebben.
Als je dan genoeg shims hebt geplaatst om de Sector op de juiste hoogte te krijgen en deze geen gekke dingen raakt, sluit je de gearbox weer. Nu ga je kijken hoeveel shims je nodig hebt om de bovenkant bij te vullen zodat de Sector ook optimaal draait zonder teveel speling te hebben.

Het checken van de Sector gear is redelijk makkelijk, omdat je deze makkelijk kan draaien met je vinger langs de bovenkant. Je kan ook gelijk zien of deze nog de Spur Gear raakt. Hiermee ontdek je of je gearbox goed is geshimmed.
Geef met je vinger een flinke slinger aan je sector gear en dan zou je minimaal twee rotaties moeten kunnen krijgen van je sector gear. Krijg je te weinig rotaties, dan heb je ergens nog te veel frictie en dan heb je ergens te weinig geshimmed of één of meerdere gears raken elkaar.

Hier is een niet al te beste video dat ik heb gemaakt van de gemonteerde geshimde gearbox. Ook al is het filmpje een beetje choppy, je kan toch de gears zien draaien zoals het hoort en zo zien hoe een goede shimjob er uit hoort te zien. Verwacht je eerste shimjob niet zo goed als deze, maar ik heb dan ook al jaren ervaring met het bouwen van gearboxen.

Geheugensteuntje

• Het is beter om je gears iets losser te hebben zitten dan te strak. Lossere gears draaien nog steeds soepel. Gearboxen die te strak geshimmed zijn, leveren te veel stress op voor je motor en tandwielen. Dit kan er ook voor zorgen dat je electrische problemen gaat krijgen. Losse gears veroorzaken nu eenmaal minder problemen dan te strakke.
• Je zal vaak je gearbox uit elkaar halen en weer in elkaar moeten zetten, zelfs vaker dan je soms lief is. Maar hoe vaker je het doet, hoe sneller dat het gaat.
• Geduld, dit klusje vergt soms veel tijd, als je het even niet meer ziet zitten, leg het even aan de kant en prober het later nog een keer. Anders ga je fouten maken en kan het je gears kosten. Dus word niet boos als het de eerste keer niet lukt.
• Er zijn replica’s die niet volgens deze manier geshimmed kunnen worden. Ja KWA jij ja… Precision gearboxen zijn niet altijd het walhalla omdat deze soms zo krap zijn dat je de gears niet eens KAN shimmen. Iets waar je dus wel rekening mee dient te houden als een replica wilt shimmen.
• Bekijk alle gearboxen met een “open mind.” Alle airsoft replica’s zijn anders en bij sommigen zal je manier van aanpak hier en daar een beetje moeten wijzigen om tot het juiste resultaat te komen. Wees creatief. Blijf in je achterhoofd houden dat de basis regel van shimming is dat alleen de tanden zoveel mogelijk contact maken, zonder op het andere gear mag drukken en de rest van de gear geen contact mogen maken.
• Er bestaat geen vaste hoeveelheid of dikte shims die je in je gearbox moet zetten. Oke, er is een precieze dikte voor iedere replica, maar daar kom je pas achter als die bewuste replica pas hebt geshimmed. Niemand kan je exact vertellen hoeveel je er nodig hebt. Elke replica is anders dus het blijft experimenteren.
• Het maakt niet uit welk merk shims je pakt, ze werken allemaal, ongeacht het merk. Zoals ik het al eerder zei, shimmen is experimenteren. De precieze maten zegt alleen maar wat over de dikte of grootte van de shim. Persoonlijke favorieten zijn SHS en Prometheus. G&G, Matrix, and Guarder maken ook goede setjes. Systema setjes zijn goed voor JG’s omdat deze meestal dikker zijn dan de andere setjes, maar meestal alleen te gebruiken met een van de andere eerder genoemde setjes

Originele tekst en foto’s door Kory Escue van SQairsoft.com

Met toestemming vertaald en bewerkt van SQairsoft.com

Vertaling en bewerking: Bjorn Groen

Originele Nederlandstalig artikel afkomstig van ACN.